Τι είναι τα εκκολπώματα του εντέρου και πώς αντιμετωπίζονται

Τα εκκολπώματα του εντέρου είναι πολύ συνηθισμένα, καθώς προσβάλλουν τουλάχιστον έναν στους δέκα ενήλικες στις ηλικίες κάτω των 40 ετών και πολύ περισσότερους μετά τα 50 χρόνια.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, η εκκολπωματική νόσος είναι ιδιαιτέρως συχνή στις ανεπτυγμένες χώρες. Υπολογίζεται ότι ποσοστό έως και 70% των ατόμων που ξεπερνούν τα 80 τους χρόνια έχουν εκκολπώματα στο παχύ έντερο.

Τα εκκολπώματα είναι σχηματισμοί όμοιοι με ασκούς (σακουλάκια) που κρέμονται στο εξωτερικό του εντέρου αλλά επικοινωνούν με τον αυλό του. Γι’ αυτό τον λόγο στην κολονοσκόπηση αναγνωρίζονται από τις τρύπες που δημιουργούν στο εσωτερικό του εντέρου.

«Η ύπαρξη εκκολπωμάτων είναι πολύ συχνή στο γενικό πληθυσμό. Ωστόσο η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών ζουν χωρίς συμπτώματα, ίσως και για όλη τους τη ζωή», επισημαίνει η χειρουργός Ελένη Καραφωκά-Μαύρου,
διευθύντρια της Β’ Κλινικής Ρομποτικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Ογκολογίας του Νοσσοκομείου Metropolitan General.

Λόγω του σχήματος και της θέσης τους, τα εκκολπώματα κατακρατούν κοπρανώδες υλικό, γεγονός που δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για υπερανάπτυξη μικροβίων.

Εκκολπωματίτιδα είναι το αποτέλεσμα της φλεγμονής ενός εκκολπώματος. Στις τυπικές περιπτώσεις αρχίζει με ήπιο πόνο που εντοπίζεται στο αριστερό κάτω μέρος της κοιλιάς. Ο πόνος εντείνεται καθώς εξελίσσεται η φλεγμονή. Στα συμπτώματα προστίθενται εν συνεχεία:

• Πυρετός
• Ναυτία
• Διακοπή της αποβολής αερίων και κοπράνων

Τι επιπλοκές έχουν τα εκκολπώματα εντέρου

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, μία κρίση οξείας εκκολπωματίτιδας μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά και να υποχωρήσει, χωρίς καμία επιπλέον επίπτωση για τον ασθενή. Σε μικρό ποσοστό των ασθενών, όμως, μπορεί να υπάρξουν άμεσες ή απώτερες επιπτώσεις και επιπλοκές.

Εάν μία οξεία εκκολπωματίτιδα δεν έχει αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά με συντηρητική αγωγή ή δεν έχει αντιμετωπισθεί καθόλου, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα διάτρησης του εκκολπώματος που φλεγμαίνει. Το επακόλουθο μπορεί να είναι:

• Δημιουργία τοπικού αποστήματος ή
• Βαριά περιτονίτιδα με πολύ σοβαρές συνέπειες

Ακόμα όμως και αν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά η οξεία φάση, πάντα υπάρχει η πιθανότητα σε δεύτερο χρόνο να εμφανιστεί:

• Στένωση στο σιγμοειδές τμήμα του εντέρου, με συνέπεια έντονη δυσκοιλιότητα ή
• Δημιουργία συριγγίου (επικοινωνίας) με κοντινό όργανο, συχνότερα με την ουροδόχο κύστη

Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής παρατηρεί φυσαλίδες αέρα στα ούρα του (η κατάσταση ονομάζεται πνευματουρία). Μπορεί επίσης να ταλαιπωρείται από υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις από κολοβακτηρίδιο.

Οι εξετάσεις για τα εκκολπώματα

Η εξέταση εκλογής για τη διάγνωση των εκκολπωμάτων είναι η κολονοσκόπηση. Εν τούτοις, δεν πρέπει να διενεργείται κατά την οξεία φάση της φλεγμονής, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος ιατρογενούς διάτρησης του εντέρου.

Στους ασθενείς με οξεία εκκολπωματίτιδα η εξέταση εκλογής είναι η αξονική τομογραφία. Εάν εκτελεστεί στο νοσοκομείο ενόσω ο ασθενής νοσηλεύεται, μπορεί και πρέπει να δοθεί και γαστρογραφίνη από το στόμα, επισημαίνει η κυρία Καραφωκά-Μαύρου. Και αυτό, για να αναγνωριστεί πιθανή ελεύθερη διάτρηση εκκολπώματος και διαφυγή σκιαγραφικού υλικού στην κοιλιά.

Η αντιμετώπιση

Όταν τα εκκολπώματα έχουν φλεγμονή, στα πρώτα στάδια ο ασθενής εισάγεται στο νοσοκομείο και αρχίζει ενδοφλέβια θεραπεία με δύο ή τρία αντιβιοτικά φάρμακα. Συνήθως τα συμπτώματα ηρεμούν και η φλεγμονή αναχαιτίζεται μετά από 4-5 δόσεις φαρμάκου.

Σε περίπτωση που η φλεγμονή εξελίσσεται και καταλήξει σε διάτρηση με περιτονίτιδα, ο ασθενής οδηγείται επειγόντως στο χειρουργείο. Η επέμβαση που γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις ονομάζεται σιγμοειδεκτομή (αφαίρεση του σιγμοειδούς τμήματος του εντέρου).

Υπολογίζεται ότι το 25% των ασθενών που εισάγονται στο νοσοκομείο με εκκολπωματίτιδα, χρειάζονται χειρουργείο από την πρώτη νοσηλεία. Επιπλέον, ο ένας στους τρεις ασθενείς που παρουσιάζουν ύφεση της εκκολπωματίτιδας με  φάρμακα, υποτροπιάζουν στα επόμενα πέντε χρόνια.

Πότε χρειάζεται επέμβαση

Εάν ένας ασθενής στο ιστορικό του αναφέρει πάνω από δύο σοβαρές κρίσεις εκκολπωματίτιδας για τις οποίες χρειάστηκε να νοσηλευτεί, συνιστάται η χειρουργική αφαίρεση του σιγμοειδούς για να αποφευχθούν τα χειρότερα και να θεραπευθεί δια βίου. Το χειρουργείο αυτό έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις, όταν έχουν προηγηθεί φλεγμονές σε εκκολπώματα.

Η σύγχρονη γραμμή στις περισσότερες εξειδικευμένες κλινικές που ασχολούνται με τις παθήσεις του παχέος εντέρου και του ορθού, είναι η ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση όλων των καλοήθων παθήσεων του εντέρου, όπως της εκκολπωματίτιδας.

«Η πλέον σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης της νόσου με την Ρομποτική Χειρουργική DaVinci διευκολύνει το χειρουργείο και επιτυγχάνει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα», επισημαίνει η κυρία Καραφωκά – Μαύρου.

«Η τρισδιάστατη όραση και τα αρθρωτά εργαλεία προσδίδουν στο ρομποτικό χειρουργό τεχνικό πλεονέκτημα», εξηγεί. «Σε χειρουργεία όπως αυτό, στο οποίο απαιτούνται λεπτοί και ατραυματικοί χειρισμοί, αλλά και ασφαλής αναγνώριση των ανατομικών στοιχείων για την αποφυγή τραυματισμών, το χειρουργικό ρομπότ βρίσκει την τέλεια εφαρμογή του και σε έμπειρα χέρια μπορεί και κάνει τη διαφορά».

Σε πιο εύκολες περιπτώσεις «το χειρουργείο μπορεί να γίνει και λαπαροσκοπικά, με εξαιρετικά αποτελέσματα», καταλήγει.

Φωτογραφία: iStock