Τι κάνει η μακροχρόνια χρήση οπιοειδών στο σώμα και τον εγκέφαλο

  • Μιχάλης Θερμόπουλος
οπιοειδή
Στη νέα του αυτοβιογραφία, ο Μάθιου Πέρι αποκαλύπτει ότι το παχύ έντερο του “έσκασε” ως αποτέλεσμα του εθισμού του στα οπιοειδή παυσίπονα. Ο 53χρονος ηθοποιός, ο οποίος υποδύθηκε τον “Τσάντλερ Μπινγκ” στην πασίγνωστη σειρά “Φιλαράκια” (Friends), βρισκόταν σε κώμα για δύο εβδομάδες μετά το περιστατικό και χρειάστηκε να φορέσει σακούλα κολοστομίας για εννέα μήνες.

Ο δρ. Rob Poole, καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο Bangor της Ουαλίας, αναλύει τις επιδράσεις των οπιοειδών στον οργανισμό των ανθρώπων και τι πιθανώς συνέβη στον Μάθιου Πέρι.

Πολλοί λαμβάνουν συνταγογραφούμενα οπιοειδή, όπως κωδεΐνη και υδροκωδόνη, για να διαχειριστούν τον πόνο, επομένως αυτά τα νέα μπορεί να είναι αρκετά ανησυχητικά. Μπορούν όμως τα συνταγογραφούμενα οπιοειδή πραγματικά να προκαλέσουν ρήξη του παχέος εντέρου;

Τα οπιοειδή μειώνουν τη δραστηριότητα του εντέρου, γι’ αυτό και μερικές φορές χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της διάρροιας. Και οι άνθρωποι που τα παίρνουν συχνά υποφέρουν από δυσκοιλιότητα.

Με την πάροδο του χρόνου, το σώμα αναπτύσσει ανοχή σε πολλές από τις επιπτώσεις των οπιοειδών, αλλά η δυσκοιλιότητα τείνει να μην βελτιώνεται: μάλιστα, μπορεί να γίνει πιο σοβαρή.

Σε ακραίες περιπτώσεις, το έντερο τελικά τεντώνεται, μερικές φορές μη αναστρέψιμα. Και αν κάτι άλλο δεν πάει καλά με το παχύ έντερο, τα οπιοειδή μπορεί να το επιδεινώσουν. Το έντερο μπορεί να τρυπήσει (όπως έγινε στην περίπτωση του Μάθιου Πέρι) αλλά αυτό είναι αρκετά σπάνιο.

Τα παυσίπονα αποτελέσματα των ισχυρών οπιοειδών είναι γνωστά εδώ και χιλιάδες χρόνια. Μερικοί άνθρωποι, όπως ο Μάθιου Πέρι, εθίζονται σε αυτά, αλλά οι περισσότεροι που τα παίρνουν για πόνο δεν το κάνουν.

Ωστόσο, τα οπιοειδή είναι δύσκολα φάρμακα με κάποια απροσδόκητα αποτελέσματα. Το πιο επικίνδυνο από τα οποία είναι η κατασταλμένη αναπνοή.

Τα οπιοειδή καταστέλλουν το αναπνευστικό κέντρο του εγκεφαλικού στελέχους και εάν ληφθούν σε μεγάλες δόσεις, οι χρήστες σταματούν να αναπνέουν. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη από τις φαρμακολογικές επιδράσεις των οπιοειδών. Αν και το σώμα αναπτύσσει μια ανοχή στις επιδράσεις των οπιοειδών και η καταστολή διευκολύνεται, οι επιπτώσεις στην αναπνοή δεν μειώνονται τόσο πολύ.

Τα άτομα που δεν φαίνονται κατεσταλμένα μπορεί να αναπτύξουν χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα μετά την αύξηση της δόσης τους. Ίσως έτσι πέθαναν ο Tom Petty και ο Prince από τις επιπτώσεις των οπιοειδών.

Με την μακροχρόνια χρήση, τα αναλγητικά αποτελέσματα των οπιοειδών μειώνονται επίσης. Ως αποτέλεσμα, οι δόσεις συχνά αυξάνονται.

Μάλιστα σε κάποια δοσολογία, η από του στόματος καθημερινή λήψη μορφίνης, ο πόνος γίνεται χειρότερος. Αυτό είναι γνωστό ως υπεραλγησία που προκαλείται από οπιοειδή. Το γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι καλά κατανοητό.

Σε αντίθεση με το αλκοόλ, τα οπιοειδή δεν προκαλούν βλάβη στους ιστούς, αλλά προκαλούν πτώση της τεστοστερόνης (υπογοναδισμός) στους άνδρες. Ο υπογοναδισμός εμφανίζεται και στις γυναίκες, αλλά λιγότερο συχνά. Ο βαθμός στον οποίο είναι αναστρέψιμος είναι ασαφής.

Τα οπιοειδή δεν επιδρούν μόνο στο σώμα

Οι υψηλές δόσεις οπιοειδών προκαλούν αναστρέψιμες γνωστικές και συμπεριφορικές αλλαγές. Η ηρεμιστική δράση των φαρμάκων μειώνει την ικανότητα των ανθρώπων να δίνουν προσοχή και να συγκεντρώνονται.

Τα οπιοειδή μπορούν επίσης να επηρεάσουν την αφηρημένη σκέψη. Γίνεται δύσκολο να σκεφτείς θέματα ή να κατανοήσεις καταστάσεις από διαφορετικές οπτικές γωνίες.

Η ικανότητα να βιώνουν ευχαρίστηση μειώνεται και οι χρήστες χάνουν το ενδιαφέρον τους για δραστηριότητες. Η κοινωνική και οικογενειακή ζωή μπορεί να γίνει πιο περιορισμένη ή να σταματήσει εντελώς. Αν και αυτός ο τύπος αλλαγής συμπεριφοράς αποδίδεται συχνά στην υποκείμενη πάθηση και στον πόνο παρά στις επιδράσεις του φαρμάκου.

Αυτή η άσχημη προοπτική δεν είναι αναπόφευκτη. Ακόμη και όταν κάποιοι έχουν πάρει οπιοειδή για μεγάλο χρονικό διάστημα, υπάρχουν λύσεις.

Οι χαμηλές δόσεις λειτουργούν καλύτερα από τις υψηλές δόσεις και μερικοί άνθρωποι τα πηγαίνουν καλύτερα χωρίς καθόλου παυσίπονα. Με κατάλληλη βοήθεια, οι δόσεις μπορούν να μειωθούν αργά, αλλά αυτό είναι πολύ δύσκολο όταν οι χρήστες λαμβάνουν υψηλές δόσεις.

Απόσυρση ή απεξάρτηση από τα οπιοειδή

Μέχρι τώρα, εικαζόταν ότι οι δόσεις των οπιοειδών συνήθως αυξάνονται πολύ αργά, γεγονός που καθιστά δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε ότι ένα πρόβλημα αναπτύσσεται μέχρι να είναι πολύ αργά.

Σε μια πρόσφατη μελέτη, εξετάστηκαν τα αρχεία πρωτοβάθμιας περίθαλψης όλων των ασθενών που λάμβαναν υψηλές δόσεις οπιοειδών σε ένα ιατρείο στην Ουαλία. Κανένας χρήστης δεν έδειξε μεγάλη, αργή αύξηση. Σε κάθε περίπτωση, οι χρήστες έφτασαν σε μεγάλες δόσεις από του στόματος μορφίνης την ημέρα γρήγορα: σε εβδομάδες ή και ημέρες! Αυτό θα μπορούσε να συμβεί στην αρχή της θεραπείας, αλλά μερικές φορές συνέβη ξαφνικά μετά από χρόνια σε πολύ χαμηλότερες δόσεις.

Φαινόταν ότι ήταν μια μονόδρομη διαδικασία. Έχοντας ξεπεράσει το όριο της υψηλής δόσης, κανένας χρήστης δεν επέστρεψε σε χαμηλές δόσεις.

Σε μια προηγούμενη μελέτη περιγράφηκε μια παρέμβαση κατά την οποία οι ασθενείς που λάμβαναν υψηλές δόσεις οπιοειδών άλλαζαν γρήγορα σε χαμηλή δόση μεθαδόνης (ένα άλλο οπιοειδές φάρμακο).

Η μεθαδόνη επιλέχθηκε επειδή αποβάλλεται από τον οργανισμό πολύ αργά. Δίνει ένα σταθερό επίπεδο στο αίμα, το οποίο είναι χρήσιμο για την ελαχιστοποίηση της δόσης.

Μια ομάδα 20 ασθενών ανέφερε σημαντικές βελτιώσεις στο επίπεδο δραστηριότητας και ευεξίας τους. Παρόλο που τους δόθηκε η επιλογή να επιστρέψουν στο προηγούμενο θεραπευτικό τους σχήμα εάν το ήθελαν, κανένας δεν το έκανε. Μερικοί ανέφεραν βελτιώσεις στον πόνο ή στην ικανότητά τους να τον διαχειρίζονται.

O δρ. Rob Poole υποστηρίζει ότι όλα αυτά δεν σημαίνουν πως οι άνθρωποι πρέπει να αποφεύγουν εντελώς τα οπιοειδή, αλλά όταν οι μέτριες δόσεις αποτυγχάνουν, οι υψηλές δόσεις είναι απίθανο να λειτουργήσουν μακροπρόθεσμα.

Πηγή: https://theconversation.com

φωτό: iStock

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Ο Prince πέθανε από υπερβολική δόση Fentanyl – Τι του συνέβη ακριβώς

Προσοχή με τα παυσίπονα: Παρενέργειες, δοσολογία και κίνδυνοι!

Παίρνετε αντιπηκτικά; Προσοχή στα παυσίπονα και τα συμπληρώματα

Το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο 7 διαφορετικών καρκίνων. Ποιες είναι οι επικίνδυνες ποσότητες