Δεν υπάρχει τίποτα πιο απολαυστικό το καλοκαίρι από ένα δροσερό μπάνιο στη θάλασσα και ίσως κάποια μακροβούτια. Πόσο ασφαλές είναι όμως να ανοίγουμε τα μάτια μας κάτω από το νερό; Υπάρχουν κίνδυνοι που πρέπει να προσέχουμε;
«Το νερό της θάλασσας, όταν είναι καθαρό, έχει σημαντικές ιαματικές ιδιότητες για τα μάτια και για τα βλέφαρα. Οι κομπρέσες με φρέσκο, θαλασσινό νερό έχουν θεραπευτικό όφελος για την ξηροφθαλμία και τη βλεφαρίτιδα», επισημαίνει ο χειρουργός οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Όσο καθαρό κι αν είναι το νερό, όμως, πάντοτε υπάρχει κίνδυνος από τα ξένα σωματίδια και την πανίδα της θάλασσας. Ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους, δε, κρύβουν οι πισίνες που δεν καθαρίζονται ή/και δεν χλωριώνονται σωστά αλλά και τα γλυκά νερά σε λίμνες, ποτάμια και στέρνες με μικρή ροή.
«Είναι λοιπόν προτιμότερο, είτε επιλέγει κάποιος την πισίνα, είτε την ανοικτή θάλασσα ή μία λίμνη, να φοράει προστατευτικά γυαλιά κολύμβησης», συνιστά.
Στις πισίνες με χλώριο πιο συχνοί είναι οι ερεθισμοί των ματιών, οι οποίοι πάντως δεν προκαλούν μόνιμες βλάβες. Σχετίζονται με το pH του χλωριωμένου νερού, το οποίο πρέπει να είναι συγκεκριμένο για να εξολοθρευθούν αποτελεσματικά τα μικρόβια, δίχως όμως να γίνει το νερό τοξικό για το σώμα.
Το επίπεδο αυτό είναι πολύ χαμηλό για να διασπάσει εντελώς το σμήγμα και τα λιπίδια που απελευθερώνεται στο νερό από το ανθρώπινο σώμα. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν το νερό της πισίνας δεν περιέχει καθόλου βακτήρια, τα μάτια μπορεί να ερεθιστούν από τα άλλα συστατικά του (π.χ. υπολείμματα αντηλιακού).
Τραυματισμοί, μικρόβια και ξηρότητα
Στη θάλασσα, τις λίμνες και τα ποτάμια μεγαλύτερη απειλή αποτελούν οι τραυματισμοί, ιδίως στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού.
«Οι τραυματισμοί στα μάτια κατά την κολύμβηση και γενικότερα τα θαλάσσια σπορ είναι πάρα πολύ συνηθισμένοι», τονίζει ο δρ Κανελλόπουλος. «Η κολύμβηση απαιτεί δυνατές κινήσεις με τα χέρια και τα πόδια. Δεν είναι λοιπόν απίθανο να συμβεί κατά λάθος τραυματισμός του ματιού από ένα νύχι ή από μία αθέλητη κλωτσιά από τον παρακείμενο κολυμβητή».
Όταν εξ άλλου κάποιος βουτάει το κεφάλι του στο νερό με ανοιχτά μάτια, τα εκθέτει σε κάθε είδους βρωμιά και κόκκους άμμου που σηκώνονται από τον πυθμένα της θάλασσας ή επιπλέουν δίπλα του.
Μια άλλη δυνητική απειλή είναι τα μικρόβια και οι άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί που μπορεί να αναπτυχθούν στο νερό. Αν το νερό είναι μολυσμένοι, υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης και ερεθισμού στα μάτια.
Η ξηρότητα στα μάτια ταλαιπωρεί συχνά όσους κολυμπούν σε πισίνες. Αναπτύσσεται όταν το χλώριο και τα άλλα χημικά που χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό του νερού απομακρύνουν την στοιβάδα των δακρύων, που φυσιολογικά επιστρώνει την επιφάνεια των ματιών για να τα διατηρεί υγρά.
Μάλιστα όταν κάποιος κολυμπάει συχνά σε πισίνα και βουτάει με ανοιχτά μάτια, μπορεί τελικά να παρουσιάσει ξηροφθαλμία, κατά την οποία οι δακρυϊκοί πόροι δεν παράγουν αρκετά ή καλής ποιότητας δάκρυα.
Εκδηλώνεται με ενοχλήσεις στα μάτια (σαν να υπάρχει σκουπιδάκι), έντονο κοκκίνισμα και θόλωμα της όρασης.
Όπως εξηγεί ο δρ Κανελλόπουλος «χωρίς το προστατευτικό στρώμα των δακρύων τα μάτια απομένουν εξαιρετικά ευάλωτα στα χημικά του νερού αλλά και σε τυχόν εναπομείναντα βακτήρια και μπορεί να αναπτυχθεί ακόμα και επιπεφυκίτιδα».
Συμβουλές προστασίας
Η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (ΑΑΟ) συνιστά τα εξής για την προστασία των ματιών κατά το κολύμπι:
- Να κάνετε βουτιές στο νερό φορώντας πάντοτε γυαλιά κολύμβησης.
- Όταν βγαίνετε από το νερό, να ξεπλένετε αμέσως το πρόσωπό σας με γλυκό, καθαρό νερό. Έτσι θα απομακρύνετε τυχόν υπολείμματα άμμου ή χλωρίου (αναλόγως με το που κολυμπάτε) από τα βλέφαρα και τις βλεφαρίδες σας.
- Να χρησιμοποιείτε τεχνητά δάκρυα. Αν πρόκειται να κολυμπάτε συχνά σε πισίνα με χλωριωμένο νερό, καλό είναι να βάζετε τεχνητά δάκρυα πριν και μετά την κολύμβηση. Με αυτό τον τρόπο θα συντηρήσετε τη στοιβάδα των δακρύων στην επιφάνεια των ματιών σας.
- Να πίνετε άφθονα υγρά. Η επαρκής κατανάλωσή τους είναι απαραίτητη και για την καλή ενυδάτωση των ματιών.
Αν φοράτε φακούς επαφής
Αν χρησιμοποιείτε φακούς επαφής, να τους βγάζετε πριν κολυμπήσετε σε λίμνες και ποτάμια. Στη θάλασσα μπορείτε να κολυμπήσετε με τους φακούς ή και να κάνετε βουτιές με ανοιχτά μάτια. Ωστόσο μετά την έξοδό σας από το θαλασσινό νερό, πρέπει να περιμένετε επί τουλάχιστον 15 λεπτά πριν τους βγάλετε, για να μην τραυματίσετε τον κερατοειδή σας.
Πότε να πάτε στον γιατρό
Αν μετά το κολύμπι στη θάλασσα, την πισίνα ή αλλού εκδηλώσετε στα μάτια οποιοδήποτε από τα συμπτώματα που ακολουθούν, συμβουλευθείτε έναν οφθαλμίατρο:
- Κοκκίνισμα
- Πόνος
- Δακρύρροια (αυξημένη παραγωγή δακρύων)
- Φωτοευαισθησία (μεγάλη ευαισθησία στο φως)
- Θόλωμα της όρασης
- Επίμονη αίσθηση ότι κάτι υπάρχει στο μάτι
- Έκκριμα από το μάτι
- Πρήξιμο του ματιού
Φωτογραφία: iStock