Τι συνδέει το κρύο με το κρυολόγημα: Αρρωσταίνουμε από τον κρύο καιρό; Τι συμβαίνει τελικά;

Μιχάλης Θερμόπουλος
05 Φεβρουαρίου 2023 | 07:30

Αν και ο καιρός δεν ευθύνεται άμεσα, οι ιοί που προκαλούν κρυολόγημα εξαπλώνονται πιο εύκολα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.

Σε αυτό το άρθρο, εξετάζουμε τη σχέση ανάμεσα στο κοινό κρυολόγημα και τον κρύο και υγρό καιρό. Θα βρείτε, επίσης, μερικές συμβουλές για την πρόληψη του κρυολογήματος.

Ρινοϊοί και κοινό κρυολόγημα

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλη τη γη εκδηλώνουν κοινό κρυολόγημα κάθε χρόνο. Κατά μέσο όρο, οι ενήλικες παθαίνουν δύο με τρία κρυολογήματα τον χρόνο.

Πολλοί ιοί μπορούν να προκαλέσουν το κοινό κρυολόγημα. Οι ρινοϊοί είναι η πιο κοινή αιτία και ευθύνονται για περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις όλων των κρυολογημάτων και ασθενειών που μοιάζουν με κρυολόγημα.

Οι λοιμώξεις από ρινοϊό συνήθως οδηγούν σε ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα. Ωστόσο, οι ρινοϊοί μπορούν επίσης να προκαλέσουν πιο σοβαρές ασθένειες, όπως βρογχίτιδα και πνευμονία, σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι ρινοϊοί συνήθως μεταδίδονται μέσω:

άμεσης επαφής με έναν ήδη ασθενή
του αέρα ως μικρά σταγονίδια ή αερολύματα, τα οποία στη συνέχεια εισπνέονται

Μόλις εισπνευστεί, ο ρινοϊός προσκολλάται στα κύτταρα μέσα στις ρινικές διόδους. Στη συνέχεια αρχίζει να αναπαράγεται, εξαπλώνοντας περισσότερα σωματίδια ιού σε όλη την ανώτερη αναπνευστική οδό.

Πώς επηρεάζει ο κρύος καιρός τους ιούς

Κάποιες έρευνες δείχνουν ότι οι ρινοϊοί μπορεί να αναπαράγονται πιο αποτελεσματικά σε θερμοκρασίες χαμηλότερες από 37°C, που είναι η μέση θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος στον άνθρωπο. Η θερμοκρασία στο εσωτερικό της ρινικής κοιλότητας είναι περίπου 33°C, γεγονός που μπορεί να την κάνει ιδανικό έδαφος αναπαραγωγής για ρινοϊούς.

Οι περισσότερες έρευνες για τους ρινοϊούς έχουν επικεντρωθεί κυρίως στην εξέταση του τρόπου με τον οποίο οι διαφορές στη θερμοκρασία του σώματος επηρεάζουν την ικανότητα αναπαραγωγής του ιού. Ωστόσο, πιο πρόσφατες έρευνες επικεντρώνονται στους περιβαλλοντικούς παράγοντες, που αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει μόλυνση από ρινοϊό.

Μια από αυτές εξέτασε εάν οι διακυμάνσεις στις θερμοκρασίες και την υγρασία οδήγησαν σε υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης από ρινοϊό. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μειώσεις τόσο της θερμοκρασίας όσο και της υγρασίας σε διάστημα 3 ημερών αύξησαν τον κίνδυνο μόλυνσης από ρινοϊό στους συμμετέχοντες. Στην ίδια μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η πλειονότητα των λοιμώξεων εμφανίστηκε σε θερμοκρασίες μηδέν και κάτω.

Οι ιοί που προκαλούν τη γρίπη μπορούν, επίσης, να επιβιώσουν και να εξαπλωθούν πιο εύκολα στον κρύο και ξηρό αέρα. Μια μελέτη σε ινδικά χοιρίδια έδειξε, ότι η ιδανική θερμοκρασία για να εξαπλωθεί ο ιός της γρίπης είναι 5°C.

Πώς επηρεάζει ο κρύος καιρός το ανοσοποιητικό σύστημα

Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι η έκθεση στο κρύο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανοσολογική απόκριση ενός ατόμου, καθιστώντας πιο δύσκολο για τον οργανισμό να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις. Οι λόγοι γι’ αυτό μπορεί να περιλαμβάνουν:

Μειωμένα επίπεδα βιταμίνης D: Κατά τους χειμερινούς μήνες, πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν λιγότερη βιταμίνη D λόγω μειωμένης έκθεσης στον ήλιο. Έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D παίζει ουσιαστικό ρόλο στη διατήρηση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Περισσότερος χρόνος σε εσωτερικούς χώρους: Οι άνθρωποι τείνουν να περνούν περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους τους χειμερινούς μήνες. Οι ιοί εξαπλώνονται περισσότερο όταν οι άνθρωποι είναι κοντά ο ένας στον άλλο.
Οι χαμηλότερες θερμοκρασίες μπορεί να επηρεάσουν την ανοσολογική απόκριση: Μια μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι η έκθεση των κυττάρων των αεραγωγών (που ελήφθησαν από ποντίκια) σε χαμηλότερες θερμοκρασίες μείωσε την ανοσολογική απόκριση των κυττάρων έναντι ενός ρινοϊού (προσαρμοσμένου σε ποντίκια).
Στένωση αιμοφόρων αγγείων: Η αναπνοή σε κρύο και ξηρό αέρα αναγκάζει τα αιμοφόρα αγγεία στην ανώτερη αναπνευστική οδό να στενεύουν για εξοικονόμηση θερμότητας. Αυτό μπορεί να εμποδίσει τα λευκά αιμοσφαίρια να φτάσουν στη βλεννογόνο μεμβράνη, καθιστώντας πιο δύσκολο για το σώμα να καταπολεμήσει τα μικρόβια.

Κρυολόγημα και ασθένειες λόγω κρύου καιρού: Πρόληψη

Μερικοί τρόποι για να αποφύγετε να αρρωστήσετε κατά τη διάρκεια του χειμώνα περιλαμβάνουν:

λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D, ή κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D, όπως λιπαρά ψάρια, μανιτάρια και αυγά
καλής ποιότητας και επαρκούς διάρκειας ύπνος
καλή ενυδάτωση κάθε μέρα
τακτικό πλύσιμο των χεριών
πάντα να φτερνίζεστε και να βήχετε σε καθαρά χαρτομάντιλα, ή στο εσωτερικό του αγκώνα σας και ποτέ στον αέρα
να μην μοιράζεστε φαγητά, ποτά, πιατικά και σκεύη με άτομα που έχουν κρυολόγημα, ή γρίπη