Το αυξημένο ουρικό οξύ στο αίμα μπορεί να γερνάει πρόωρα τον εγκέφαλο και να του προκαλεί αλλοιώσεις που ευνοούν την ανάπτυξη σοβαρών νευροεκφυλιστικών παθήσεων, αναφέρουν επιστήμονες από τη Βρετανία.
Οι επιστήμονες κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα εξετάζοντας τις μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου εκατοντάδων ασθενών με ουρική αρθρίτιδα. Η ουρική αρθρίτιδα (ή ποδάγρα) προκαλείται από τα αυξημένα επίπεδα ουρικό οξέος.
Η νέα μελέτη είναι η πρώτη που συσχετίζει τα ευρήματα σε απεικονιστικές εξετάσεις με το παθολογικό ουρικό οξύ, λένε οι ερευνητές.
Τη νέα μελέτη πραγματοποίησαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Καίημπριτζ και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Όπως αναφέρουν στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications, η ουρική αρθρίτιδα προσβάλλει το 1-4% του πληθυσμού.
Χαρακτηρίζεται από εξάρσεις οξέος πόνου και φλεγμονής σε αρθρώσεις του σώματος (συχνά προσβάλλεται πρώτο το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού). Τα συμπτώματα αυτά οφείλονται στη εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού νατρίου στις αρθρώσεις και τους περιβάλλοντες ιστούς.
Έως πρότινος, το αυξημένο ουρικό οξύ δεν εθεωρείτο ότι επηρεάζει τον εγκέφαλο. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευθεί μελέτες που είχαν αντικρουόμενα ευρήματα για την πιθανή συσχέτισή του με τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Στις παθήσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:
- Η άνοια
- Η νόσος Πάρκινσον
- Ο ιδιοπαθής τρόμος
Η νέα μελέτη
Στην παρούσα μελέτη οι ερευνητές εξέτασαν στοιχεία από μία μεγάλη βάση δεδομένων (λέγεται UK Biobank), στην οποία εντάσσονται από την περίοδο 2006-2010 δεδομένα υγείας για χιλιάδες Βρετανούς. Εκείνη την εποχή οι εθελοντές είχαν ηλικία 40-69 ετών.
Οι επιστήμονες εξέτασαν στοιχεία από 11.735 πάσχοντες από ουρική αρθρίτιδα. Οι 1.165 από αυτούς είχαν επίσης υποβληθεί σε μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου. Εξέτασαν επίσης στοιχεία από χιλιάδες εθελοντές χωρίς αυξημένο ουρικό οξύ.
Σχεδόν ο ένας στους τρεις ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα (το 30,8%) έπαιρναν φάρμακα για να μειώσουν το ουρικό οξύ τους. Οι ασθενείς με την ουρική αρθρίτιδα ήταν κατά μέσον όρο μεγαλύτερης ηλικίας απ’ ό,τι οι υγιείς συνομήλικοί τους. Επιπλέον, οι περισσότεροι ήσαν άνδρες.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν τις εκβάσεις των ασθενών έως τον Ιανουάριο του 2022. Στο μεσοδιάστημα:
- 3.126 από τους εθελοντές (με ή χωρίς ουρική αρθρίτιδα) εκδήλωσαν άνοια
- 16.422 εθελοντές έχασαν τη ζωή τους
Τα ευρήματα
Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, οι ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα που έχασαν τη ζωή τους ήταν πολύ περισσότεροι. Ειδικότερα στη διάρκεια της περιόδου παρακολουθήσεως πέθανε:
- Το 11% των πασχόντων από ουρική αρθρίτιδα
- Το 5% των εθελοντών χωρίς πρόβλημα ουρικού οξέος
Επιπλέον, οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν πως το ουρικό οξύ συσχετιζόταν άμεσα με τον όγκο:
- Του εγκεφάλου γενικώς
- Της φαιάς ουσίας
- Της λευκής ουσίας
- Του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (είναι το υγρό που κυκλοφορεί στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό)
Στην πραγματικότητα, όσο πιο υψηλό ήταν το ουρικό οξύ, τόσο μειωνόταν ο όγκος του εγκεφάλου. Η μέγιστη διαφορά αφορούσε τον όγκο της φαιάς ουσίας και ήταν εφάμιλλη με την πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου κατά 2 χρόνια!
Αγγειακή άνοια και Πάρκινσον
Η μελέτη έδειξε ακόμα πως οι ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα είχαν κατά μέσον όρο 60% περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν άνοια. Ο κίνδυνος όμως ήταν χρονοεξαρτώμενος: ήταν μεγαλύτερος τα πρώτα χρόνια από τη διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας και ύστερα σταδιακά μειωνόταν.
Έτσι, την πρώτη τριετία από τη διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας ο κίνδυνος ήταν 7,4 φορές μεγαλύτερος απ’ όσος στους εθελοντές με φυσιολογικό ουρικό οξύ!
Η συσχέτιση αυτή αφορούσε κυρίως την αγγειακή άνοια και όχι την άνοια από νόσο Αλτσχάιμερ. Οι ασθενείς είχαν επίσης αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν νόσο Πάρκινσον και ιδιοπαθή τρόμο.
Αιτιολογική συσχέτιση
Οι ερευνητές σημειώνουν στο άρθρο τους ότι τα ευρήματά τους υποδηλώνουν πως υπάρχει αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ της ουρικής αρθρίτιδας και των νευροεκφυλιστικών παθήσεων.
Αυτή πιθανώς οφείλεται στη μείωση του νοητικού αποθέματος (ή νοητικής εφεδρείας) λόγω της παρατηρούμενης μείωσης του όγκου του εγκεφάλου. Με τον όρο νοητικό απόθεμα περιγράφεται η ανάπτυξη πρόσθετων νευρώνων (εγκεφαλικών κυττάρων) και νοητικών δεξιοτήτων.
Οι επιστήμονες εκτιμούν επίσης ότι η εντατική αντιμετώπιση της ουρικής αρθρίτιδας θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών διαταραχών. Όλ’ αυτά όμως πρέπει να επαληθευτούν σε περαιτέρω μελέτες.
Φωτογραφία: iStock