Αναλυτικότερα, σύμφωνα με εξελιγμένες τομογραφίες εγκεφάλου, στη νόσο του Αλτσχάιμερ μπορεί να προηγείται μία πρώιμη φάση που συμβαίνει αργά και αθόρυβα, η οποία όμως φαίνεται να βάζει τα θεμέλια για τη δεύτερη και πιο καταστροφική φάση της νόσου.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι η βλάβη που προκαλεί η νόσος Αλτσχάιμερ εμφανίζεται σε διάφορα στάδια, τα οποία χαρακτηρίζονται από αυξανόμενα επίπεδα θανάτου των νευρώνων, φλεγμονή και συσσώρευση τοξικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο.
Αλλά τα νέα ευρήματα δείχνουν ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο δύο φάσεις της νόσου, με τα περισσότερα από τα τυπικά συμπτώματα και τις εγκεφαλικές βλάβες να συμβαίνουν ταχύτατα κατά τη διάρκεια της δεύτερης φάσης, ανέφεραν οι ερευνητές.
Η πρώτη φάση της νόσου Αλτσχάιμερ
Οι τομογραφίες εγκεφάλου 84 ατόμων δείχνουν ότι η πρώτη φάση εμφανίζεται πριν ακόμη παρουσιαστούν προβλήματα στη μνήμη.
Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, προκαλείται βλάβη σε έναν τύπο εγκεφαλικών κυττάρων που ονομάζονται ανασταλτικοί νευρώνες, οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν τα νευρικά προβλήματα που αποτελούν τη βάση της νόσου Αλτσχάιμερ, δήλωσαν οι ερευνητές.
Οι ανασταλτικοί νευρώνες στέλνουν ηρεμιστικά σήματα σε άλλα κύτταρα, ανέφεραν οι ερευνητές. Η απώλεια αυτών των κυττάρων μπορεί να στερήσει από τον εγκέφαλο ένα βασικό επίπεδο προστασίας.
Η πρώτη φάση χαρακτηρίζεται επίσης από αργή συσσώρευση τοξικών πρωτεϊνικών πλακών, ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος του εγκεφάλου και βλάβη της μόνωσης που προστατεύει τους νευρώνες.
«Μία από τις προκλήσεις για τη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ είναι ότι μεγάλο μέρος της βλάβης στον εγκέφαλο συμβαίνει πολύ πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων», ανέφερε ο δρ Richard Hodes, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Γήρανσης. Και συμπλήρωσε: «Η ικανότητα ανίχνευσης των πρώιμων αυτών αλλαγών σημαίνει ότι, για πρώτη φορά, μπορούμε να δούμε τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ενός ατόμου κατά τις πρώτες περιόδους της νόσου».
Η δεύτερη φάση της νόσου
Μόλις δημιουργηθεί το σκηνικό, ακολουθεί η δεύτερη φάση της νόσου Αλτσχάιμερ. Οι άνθρωποι αρχίζουν να αναπτύσσουν εμφανή προβλήματα μνήμης και στις νοητικές ικανότητες και τα επιβλαβή χαρακτηριστικά της νόσου Αλτσχάιμερ συσσωρεύονται γρήγορα – μεταξύ αυτών οι πλάκες β-αμυλοειδούς και οι σωροί πρωτεϊνών tau («τ» ή «ταυ»).
Οι ερευνητές το διαπίστωσαν χρησιμοποιώντας προηγμένα εργαλεία γενετικής ανάλυσης για να μελετήσουν τα κύτταρα της μέσης κροταφικής έλικας, ενός τμήματος του εγκεφάλου που ελέγχει τη γλώσσα, τη μνήμη και την όραση. Η περιοχή αυτή έχει αποδειχθεί ότι είναι ευάλωτη σε πολλές από τις αλλαγές που προκαλεί η νόσος Αλτσχάιμερ και έχει χαρτογραφηθεί διεξοδικά σε προηγούμενες έρευνες, ανέφεραν οι ερευνητές.
Συγκρίνοντας υγιείς εγκεφάλους με εγκεφάλους ασθενών με Αλτσχάιμερ, οι ερευνητές δημιούργησαν ένα γενετικό και κυτταρικό χρονοδιάγραμμα του τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της νόσου.
Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στις 14 Οκτωβρίου στο περιοδικό Nature Neuroscience.
Φωτογραφία: iStock