Το δράμα για μια μεταμόσχευση μυελού οστών! Η αναμονή και οι άδικοι θάνατοι…

Η συνεχής κατρακύλα του δημοσίου συστήματος υγείας θέτουν πλέον σε κίνδυνο και τη ζωή ανθρώπων που έχουν ελπίδες να γιατρευτούν με ενδεικτικές τις λίστες αναμονής που πλήττουν ακόμη και ιατρικούς τομείς που έχουν επιτύχει σημαντικές πιθανότητες ίασης, όπως οι λευχαιμίες και τα λεμφώματα.

Σε αντίθεση με τους άλλους καρκίνους, οι λευχαιμίες και τα λεμφώματα εμφανίζουν κατά κανόνα μεγάλη ευαισθησία στη χημειοθεραπεία, στην ακτινοθεραπεία, στις στοχευμένες θεραπείες, όπου αυτές είναι διαθέσιμες, καθώς και στην ανοσοθεραπεία. Έτσι, η δυνατότητα ίασης είναι σημαντική, ακόμη και στις περιπτώσεις που η προσβολή του οργανισμού είναι εκτεταμένη.

«Περίπου 1.400 νέες περιπτώσεις λευχαιμίας και περίπου 2 χιλιάδες περιπτώσεις λεμφωμάτων διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Τα νοσήματα αυτά αποτελούν το πέμπτο αίτιο θνησιμότητας από νεοπλασματική νόσο. Ποσοστό 70% αυτών των ασθενών ελέγχονται ικανοποιητικά με τις θεραπείες που υπάρχουν» ανέφερε, με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα κατά της Λευχαιμίας και των Λεμφωμάτων (21-28 Ιουνίου) ο αιματολόγος, Πρόεδρος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας (ΕΑΕ) και Συντονιστής- Διευθυντής της Αιματολογικής και Λεμφωμάτων Κλινικής & της Μονάδας Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών του Νοσοκομείου «Ο Ευαγγελισμός», Νικόλαος Χαρχαλάκης.

Ωστόσο, στην περίπτωση των μεταμοσχεύσεων μυελού των οστών και αιμοποιητικών κυττάρων τα γνωστά προβλήματα του ΕΣΥ αποτελούν και το μεγαλύτερο εμπόδιο.

Σύμφωνα με τον Διευθυντή της Αιματολογικής Κλινικής και Μονάδας Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών του Ευαγγελισμού και Αντιπρόεδρο της ΕΑΕ, Δημήτριο Καρακάση, τα 9 κρεβάτια που λειτουργούν, δεν επαρκούν. Η αναμονή φθάνει τους 6 και 8 μήνες, κυρίως λόγω της έλλειψης προσωπικού, αφού ο αριθμός αντιστοιχεί στα δεδομένα της δεκαετίας του ’90, την ώρα που η κλινική εξυπηρετεί όλη τη Νότια Ελλάδα, από τη Λάρισα και κάτω, αλλά και περιστατικά από την Κύπρο, καθώς οι Κύπριοι προτιμούν, πλέον, να στείλουν περιστατικά στη χώρα μας και όχι στην Αγγλία ή το Ισραήλ, όπως συνήθιζαν.

Οι επιπτώσεις της καθυστέρησης είναι σοβαρές, αφού το 10 με 20% των ασθενών τελικά δεν μεταμοσχεύονται και είτε υποτροπιάζουν είτε πεθαίνουν από άλλες αιτίες.

Επιπλέον, τα ταμεία συχνά αρνούνται να προπληρώσουν τη διαδικασία, η οποία κοστίζει 20 με 40 χιλιάδες ευρώ, ποσό που τελικά βγαίνει από τις τσέπες των ίδιων των ασθενών. Σημαντικό πρόβλημα υπάρχει με τους άπορους, όπως σημείωσε ο κ. Καρακάσης, για τους οποίους καταλήγει να καλύπτει το κόστος το ίδιο το νοσοκομείο, καθώς το Υπουργείο Υγείας και ο ΕΟΜ, αδυνατούν να το καταβάλλουν.

Η αλλογενή μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων, για την οποία απαιτείται η ανεύρεση μοσχεύματος, χρησιμοποιείται ευρύτατα σε ασθενείς με λευχαιμίες και σπανιότερα σε ασθενείς με λέμφωμα. Αρκετές φορές είναι η μόνη θεραπεία για τους ασθενείς αυτούς.

Άλλωστε, μόνο το 30% των ασθενών διαθέτουν συμβατό αδελφό για να χρησιμοποιηθεί ως δότης, ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις η λύση είναι είτε η ανεύρεση κάποιου μη συγγενή δότη, ο οποίος είναι συμβατός με τον ασθενή, είτε η ανεύρεση μοσχεύματος από αποθηκευμένο ομφαλιοπλακουντιακό αίμα.

Στην Ελλάδα οι εθελοντές δεν ξεπερνούν τις 25 χιλιάδες, όταν στην Κύπρο φθάνουν τις 120 χιλιάδες, για έναν πληθυσμό λιγότερο του εκατομμυρίου, ενώ παγκοσμίως οι δότες μυελού των οστών αγγίζουν τα 19 εκατομμύρια.

Ωστόσο, για να χρησιμοποιηθεί ομφαλοπλακουντιακό αίμα, θα πρέπει να έχει αποθηκευθεί σε δημόσια και όχι σε ιδιωτική τράπεζα, όπου σπάνια χρησιμοποιείται.

Πάντως, η πρόοδος της επιστήμης στη θεραπεία της λευχαιμίας και των λεμφωμάτων έχει αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες ίασης από τις παθήσεις αυτές.

Η προσθήκη στη χημειοθεραπεία του μονοκλωνικού αντισώματος ριτουξιμάμπη βελτιώνει ουσιαστικά τα αποτελέσματα της χημειοθεραπείας σε μία μεγάλη κατηγορία μη Hodgkin λεμφωμάτων, ενώ εντυπωσιακά υπήρξαν και τα αποτελέσματα της κυτταρικής ανοσοθεραπείας για τη χρόνια λεμφογενή λευχαιμία μετά από γενετική τροποποίηση των φυσιολογικών αμυντικών λεμφοκυττάρων των ίδιων ασθενών, ώστε να στρέφονται κατά των λευχαιμικών κυττάρων.

Όπως τόνισε Αναπληρωτής Καθηγητής Αιματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Γεν. Νοσοκομείο «Λαϊκό» και Ταμίας της ΕΑΕ, Παναγιώτης Παναγιωτίδης, για τους ασθενείς με λεμφώματα και χρόνια λεμφογενή λευχαιμία μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και τους ασθενείς που εμφανίζουν και άλλα προβλήματα, η Bendamustine, μια παλιά και μέχρι πρόσφατα εγκαταλελειμμένη ουσία, έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Παράλληλα, πραγματική θεραπευτική επανάσταση συντελέστηκε για τη χρόνια μυελογενή λευχαιμία, μέσα από την προσπάθεια χρησιμοποίησης αναστολέων ενός ενζύμου που έχει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία της συγκεκριμένης λευχαιμίας. Πρόσφατα χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη αναστολείς 2ης γενιάς, που είναι πιο δραστικοί.