Τομοσύνθεση: Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την τρισδιάστατη μαστογραφία

Η μαστογραφία αποτελεί τη μέθοδο με την οποία γίνεται η πρώτη διαγνωστική προσέγγιση του μαστού, αφού μειώνει τη θνητότητα από καρκίνο του μαστού. Εξέλιξη της απλής ψηφιακής μαστογραφίας αποτελεί η τομοσύνθεση.

Τυχαιοποιημένες μελέτες έχουν δείξει ότι με την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του μαστού μέσω της μαστογραφίας, έχει μειωθεί κατά μέσον όρο 30% η θνητότητα από τη νόσο. Το ποσοστό αυτό στις ηλικίες άνω των 40 ετών είναι υψηλότερο, επισημαίνει ο ακτινοδιαγνωστής Σταμάτης Μερκούρης, διευθυντής του Κέντρου Μαστού στο Metropolitan General.

Η τομοσύνθεση είναι ουσιαστικά μια τρισδιάστατη (3D) μαστογραφία, κατά την οποία εξετάζεται ο μαστός και εις βάθος.

Ο μαστός, που είναι ένα όργανο τριών διαστάσεων, απεικονίζεται σε φιλμ δύο διαστάσεων. Για την όσο καλύτερη ανάδειξή του κατά τη διάρκεια της απλής ή δισδιάστατης μαστογραφίας, χρησιμοποιούνται δύο λήψεις σε κάθε μαστό που τον απεικονίζουν από δύο διαφορετικές γωνίες.

Εν τούτοις, με αυτό τον τρόπο υπάρχουν εικόνες που προκαλούν ανησυχία και δημιουργούν ψευδή εικόνα αλλοίωσης, λόγω επιπροβολής των στοιχείων του μαστού που βρίσκονται σε διαφορετικό βάθος.

Κατά την τομοσύνθεση, η ακτινοβολία αποστέλλεται στον μαστό υπό διαφορετικές πολλαπλές γωνίες και τον αναλύει σε λεπτές τομές πάχους 1 χιλιοστού. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται αυτόματα, σε διάστημα δευτερολέπτων, λεπτομερείς εικόνες του μαστού και εις βάθος.

Σύγκριση με την απλή μαστογραφία

Η τοποθέτηση της εξεταζόμενης στον τρισδιάστατο μαστογράφο γίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως στην απλή μαστογραφία. Η διάρκεια της τομοσύνθεσης είναι ελάχιστα μεγαλύτερη από εκείνη της απλής ψηφιακής μαστογραφίας, ενώ η ακτινοβολία είναι παρόμοια.

«Με την εικόνα που δίνεται από την τομοσύνθεση, μελετούμε τον μαστό σε διαδοχικές, λεπτές τομές, με έναν τρόπο που μοιάζει με τη διαδικασία της φυλλομέτρησης ενός βιβλίου», εξηγεί ο κ. Μερκούρης. «Η μέθοδος αυτή έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται σημαντικά η διακριτική ικανότητα της εξέτασης».

Η τομοσύνθεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο προγραμματισμένου,  προληπτικού απεικονιστικού ελέγχου, αντί για την κλασική μαστογραφία. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί «για τη διερεύνηση και διευκρίνιση ψηλαφητών ή απεικονιστικών ευρημάτων που προκύπτουν από την απλή δισδιάστατη μαστογραφία», προσθέτει ο ιατρός.

Τα πλεονεκτήματα

Όταν η τομοσύνθεση χρησιμοποιείται ως μέθοδος προληπτικής απεικόνισης, δημιουργείται συνδυασμός δισδιάστατων και τρισδιάστατων απεικονίσεων. Ο συνδυασμός αυτός έχει αποδειχθεί ότι παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα στην απεικόνιση του μαστού. Και αυτό διότι επιτυγχάνεται:

1. Μείωση των επιπλέον ειδικών λήψεων
2. Ανίχνευση περισσότερων κακοηθειών σε σχέση με την απλή ψηφιακή μαστογραφία
3. Αύξηση της διαγνωστικής ικανότητας για ανίχνευση κακοηθειών στους πυκνούς μαστούς

Μείωση των επιπλέον ειδικών λήψεων

Όταν οι καθιερωμένες μαστογραφικές λήψεις αναδείξουν ευρήματα με ύποπτα χαρακτηριστικά, είναι απαραίτητη η περαιτέρω διερεύνησή τους. Αυτή γίνεται σε επανεξέταση με ειδικές μαστογραφικές λήψεις.

Αρκετές φορές αποδεικνύεται ότι το εύρημα ήταν ψευδές. Οφειλόταν στους εγγενείς περιορισμούς που έχει ως μέθοδος η απλή, δισδιάστατη μαστογραφία.

Από την ώρα της πρώτης λήψης, όμως, μέχρι το τελικό αποτέλεσμα μεσολαβεί σημαντική χρονική καθυστέρηση. Επιπλέον, αυξάνεται τόσο το κόστος των εξετάσεων όσο και η συνολική ακτινοβολία που δέχεται η εξεταζόμενη. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι προκαλείται άνευ λόγου έντονο άγχος στην εξεταζόμενη, διότι στην ουσία η εξέτασή της ήταν φυσιολογική.

Αυτού του είδους τα ύποπτα ευρήματα μπορούν να αποφευχθούν, αν γίνει εξ αρχής τομοσύνθεση για την απεικόνιση του μαστού. Μάλιστα, δεν θα υπάρξει επιβάρυνση της γυναίκας από άποψη ακτινοβολίας αφού η τομοσύνθεση έχει παρόμοια ακτινοβολία με τις απλές μαστογραφίες.

Η μοναδική περίπτωση όπου είναι αναγκαίες ειδικές λήψεις μετά την τομοσύνθεση, είναι η ύπαρξη μικροαποτιτανώσεων. Αυτές διερευνώνται με ειδικές μεγεθυντικές λήψεις, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες.

Ανίχνευση περισσότερων κακοηθειών

Μελέτες έχουν δείξει ότι ο συνδυασμός των δισδιάστατων και τρισδιάστατων μαστογραφικών λήψεων που γίνονται με την τομοσύνθεση, οδηγεί στην ανίχνευση περισσότερων κακοηθειών απ’ ό,τι με τις απλές μαστογραφίες.

Σύμφωνα με αυτές τις μελέτες, η διαφορά είναι σημαντική. Με την τομοσύνθεση ανιχνεύονται 2 γυναίκες με καρκίνο του μαστού περισσότερες ανά 100 γυναίκες που κάνουν προληπτικό έλεγχο.

Αυξημένη διαγνωστική ικανότητα στους πυκνούς μαστούς

Η δισδιάστατη μαστογραφία παρουσιάζει δυσκολία στη διάγνωση κακοηθειών, ειδικά όταν οι μαστοί είναι πυκνοί. Η πυκνότητα του μαστού σχετίζεται με την αναλογία των στοιχείων που τον αποτελούν. Κάθε μαστός αποτελείται από αδενικό και από λιπώδη ιστό. Ειδικότερα:

• Στον αδενικό ιστό συμπεριλαμβάνονται οι αδένες και οι γαλακτοφόροι πόροι. Αποτελεί το λευκό τμήμα της μαστογραφίας
• Ο λιπώδης ιστός περιβάλλει τον αδενικό. Αποτελεί το «γκρι» τμήμα της μαστογραφίας

Όσο μεγαλύτερη είναι η συγκέντρωση του αδενικού ιστού, τόσο πιο πυκνή είναι η σύσταση του μαστού. Και τόσο πιο άσπρος φαίνεται ο μαστός στη μαστογραφία.

Δυστυχώς, όμως, οι περισσότερες μορφές κακοήθειας είναι και αυτές «άσπρες» στην μαστογραφία. Έχουν δηλαδή παρόμοια ακτινοσκιερότητα με τον αδενικό ιστό. Γι’ αυτό τον λόγο, μπορούν εύκολα να «κρυφτούν» μέσα στον αδενικό ιστό. Αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί στους πολύ πυκνούς μαστούς.

Ωστόσο η τομοσύνθεση αναλύει την εικόνα του μαστού σε όλο το βάθος του, ανά 1 χιλιοστό. Με αυτό τον τρόπο παρέχει στον ακτινοδιαγνώστη ιατρό τη δυνατότητα να μελετήσει με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια τις περιοχές με αυξημένη ακτινοσκιερότητα. Έτσι, δίνει τη λύση σε έναν από τους σημαντικότερους περιορισμούς της απλής ψηφιακής μαστογραφίας.

Λύση στους περιορισμούς

«Συνοψίζοντας, η μαστογραφία έχει συμβάλλει αποφασιστικά στην έγκαιρη διάγνωση και μείωση της θνητότητας από τον καρκίνο του μαστού. Η τομοσύνθεση έρχεται να εξελίξει περαιτέρω τη μέθοδο της μαστογραφίας και να επικρατήσει, δίνοντας λύση στα ζητήματα που προκύπτουν από τους περιορισμούς της απλής ψηφιακής μαστογραφίας», τονίζει ο κ. Μερκούρης.

Το Κέντρο Μαστού του Μetropolitan General είναι ένα από τα ελάχιστα κέντρα στη χώρα που διαθέτουν το κορυφαίο παγκοσμίως μαστογραφικό σύστημα Mammomat Revelation, που εξασφαλίζει την πλέον έγκυρη και ταχεία διάγνωση.

Το σύστημα αυτό εκτελεί, εκτός από τομοσύνθεση, και ψηφιακή μαστογραφία, ανασυνθετικές εικόνες δύο και τριών διαστάσεων, μαστογραφία με σκιαγραφικό, στερεοτακτική βιοψία και βιοψία με τομοσύνθεση. Επιπλέον, επιτρέπει εκτέλεση της τομοσύνθεσης υπό ευρεία γωνία, μείωση της δόσης της ακτινοβολίας έως 30%, αυτοματοποιημένη μέτρηση της πυκνότητας του μαστού και αυτοματοποιημένη εξατομίκευση της συμπίεσης του μαστού.

Φωτογραφία: iStock