Υπερπλασία προστάτη: Ποια είναι η λιγότερο επεμβατική χειρουργική θεραπεία;

«Η υπερπλασία του προστάτη είναι συχνή πάθηση, δεδομένου ότι το 40% των ανδρών άνω των 60 ετών έχει συμπτώματα. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται βαθμιαία με το γήρας και για την αντιμετώπισή της υπάρχουν πολλές θεραπείες, συντηρητικές και χειρουργικές. Παρότι η αιτία δημιουργίας της πάθησης είναι άγνωστη, ενδεχομένως να αποτελεί μέρος της διαδικασίας γήρανσης και να οφείλεται σε ορμονικούς λόγους, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι καρκίνος ούτε αυξάνει τις πιθανότητες για ανάπτυξή του», επισημαίνει ο  χειρουργός ουρολόγος Δρ. Γεώργιος Κυριάκου Διδακτικό μέλος IRCAD/EITS της Ιατρικής Σχολής του Στρασβούργου.

Ο προστάτης βρίσκεται στο σημείο που ξεκινά η ουρήθρα από την κύστη και την οποία περιβάλλει, ενώ οι σπερματοδόχες κύστεις ακουμπούν στο πίσω τοίχωμα της κύστης και ενώνονται ανατομικά αλλά και λειτουργικά με αυτόν.

Η φυσιολογική πορεία ανάπτυξης του προστάτη ξεκινά στην αρχή της εφηβείας, οπότε διπλασιάζεται σε μέγεθος.

Η αύξηση αυτή του μεγέθους του προστάτη μπορεί να πιέζει την ουρήθρα, αλλά και την κύστη, προκαλώντας διαταραχές στην ούρηση, μεταξύ των οποίων νυχτουρία, συχνουρία, επιτακτική ούρηση, ακράτεια, αδυναμία ούρησης (επίσχεση ούρων), αργή ή καθυστερημένη έναρξή της ή ατελής κένωση της κύστης (κατακράτηση ούρων). Ωστόσο, οι περισσότεροι ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί ή ήπια συμπτωματικοί.

Η δημιουργία λίθων στην κύστη αποτελεί επιπλοκή της υπερτροφίας του προστάτη και σπανιότερα άλλων ανωμαλιών. Μια άλλη είναι τα εκκολπώματα της ουροδόχου κύστεως (δηλαδή η δημιουργία εσωτερικών κηλών στο βλεννογόνο της ουροδόχου κύστης), για τα οποία ευθύνεται συνήθως η απόφραξη στην ουρήθρα από τον υπερπλαστικό προστάτη. Η ύπαρξή τους στην κύστη αποτελεί εστία μικροβίων και οδηγεί σε χρόνια φλεγμονή του βλεννογόνου. Τα αθεράπευτα εκκολπώματα ενδεχομένως σπάνια να προκαλέσουν καρκινογένεση του κυστικού επιθηλίου.

Η διάγνωση της υπερπλασίας του προστάτη τίθεται μετά τη λήψη του ιστορικού και της υφιστάμενης συμπτωματολογίας, κυρίως με δακτυλική εξέταση, αιματολογικό, ουροομετρικό, υπερηχογραφικό ή και κυστεοσκοπικό έλεγχο.

Χωρίς συμπτώματα

Σε ασθενείς με απουσία συμπτωμάτων ή με ήπια συμπτώματα συστήνεται η απλή παρακολούθηση, που περιλαμβάνει τακτικές επισκέψεις στον ουρολόγο και αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως ενδεικτικά η αποφυγή της κατανάλωσης καφέ και αλκοόλ και ο περιορισμός της λήψης υγρών πριν από την κατάκλιση. Στη συντηρητική θεραπεία εντάσσεται και η φαρμακευτική αγωγή, η οποία εάν γίνει ανεπαρκής συστήνεται η χειρουργική αντιμετώπιση της υπερτροφίας του προστάτη.

Μέχρι σήμερα η λιγότερο επεμβατική μέθοδος ήταν η κλασική διουρηθρική προστατεκτομή με ηλεκτρική μονοπολική διαθερμία, η οποία όμως είναι σε μερικές περιπτώσεις αρκετά αιμορραγική, ενώ η παράταση του χρόνου της σε μεγαλύτερους προστάτες αποτελούσε απειλή για ανεπιθύμητα σύνδρομα (π.χ. σύνδρομο απορρόφησης), ενώ οι μεταγγίσεις αίματος δεν ήταν σπάνιες.

Η «laser προστατεκτομή (green light laser)» εφαρμόζεται σε μέτριους μεγέθους προστάτες (μέχρι περίπου 80 γραμμάρια) και παρουσιάζει το πλεονέκτημα του ελαχιστότατου έως ανύπαρκτου κινδύνου αιμορραγιών με την «εξάχνωση» του προστάτη, ενώ δεν παρουσιάζονται κίνδυνοι για ανεπιθύμητα σύνδρομα όσο και αν διαρκέσει η επέμβαση. Ο καθετήρας αφαιρείται την επόμενη ημέρα του χειρουργείου και ο ασθενής εξέρχεται του νοσοκομείου, επισημαίνει ο Δρ. Κυριάκου.

Η τεχνική αυτή αποτελεί μια εξαιρετική χειρουργική θεραπεία της υπερτροφίας, προσφέρει δε απόλυτη ασφάλεια ακόμα και σε ασθενείς με σοβαρά καρδιαγγειακά προβλήματα που θέλουν να απαλλαγούν από μια προβληματική και νοσηρή ούρηση.

Μη ύπαρξη κακοήθειας

Προϋπόθεση για τη πραγματοποίηση της laser διουρηθρικής προστατεκτομής αποτελεί η (κατά το δυνατό) βεβαιότητα πως δεν υπάρχει πιθανότητα ο προστάτης να υποκρύπτει ύποπτες περιοχές για κακοήθεια. Κι αυτό γιατί, λόγω της «εξάχνωσης» του προστατικού ιστού, δεν λαμβάνεται ιστός ώστε να σταλεί για βιοψία. Άρα υποψήφιοι ασθενείς για laser είναι αυτοί που έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα PSA, αρνητική για σκληρία δακτυλική εξέταση προστάτη ή αυτοί με ήδη αρνητική για κακοήθεια βιοψία του προστάτη.

Όπως μας εξηγεί περαιτέρω ο Δρ. Κυριάκου, βελτιωμένη έκδοση της κλασικής διουρηθρικής προστατεκτομής και οικονομικότερη λύση από το laser αποτελεί η χρήση διπολικού ρεύματος (TURIS), όπου εφαρμόζεται ρεύμα κοπής κλειστού κυκλώματος και ενδείκνυται και για ευμεγέθεις προστάτες. «O κίνδυνος αιμορραγίας είναι πολύ μικρότερος σε σχέση με το παλαιότερο μονοπολικό ρεύμα, ο καθετήρας παραμένει για ένα με δύο 24ωρα, ενώ αντίθετα με το laser έχουμε προστατικό ιστό για ιστολογική εξέταση», διευκρινίζει.

Λίθοι

Στις περιπτώσεις που υπάρχει και λίθος στην ουροδόχο κύστη, ένας ή πολλαπλοί, ακόμα και ευμεγέθεις, στον ίδιο χρόνο με την προστατεκτομή, πραγματοποιείται, επίσης διουρηθρικά, και κατακερματισμός και αφαίρεσή τους με άλλου τύπου laser (laser stone light). Έτσι ο ασθενής υποβάλλεται σε διπλό χειρουργείο (αφαίρεση λίθου και προστάτη), αναίμακτα, μέσα από την ουρήθρα  χωρίς να παρατείνεται η νοσηλεία του πέραν των 48 ωρών το πολύ, και χωρίς να αυξάνεται η νοσηρότητα.

«Εάν συνυπάρχει δε ευμέγεθες εκκόλπωμα, που αποτελεί επίσης επιπλοκή της σοβαρής προστατικής υπερτροφίας, μπορεί να πραγματοποιηθεί στον ίδιο χρόνο με την προστατεκτομή αφαίρεσή του ρομποτικά με το σύστημα daVinci. Η νοσηλεία του ασθενή δεν υπερβαίνει  τα δύο 24ωρα, απλά η αφαίρεση του καθετήρα παρατείνεται για περίπου 4 μέρες», καταλήγει ο Δρ. Γεώργιος Κυριάκου.