«Ζαλίζομαι όταν μου ανεβαίνει η πίεση». «Άνοιξε η μύτη μου από την πίεση». «Έχω νευροπίεση». «Ανέβηκα τις σκάλες και μου ανέβηκε η πίεση». «Η πίεσή μου έφτασε στο «9/15″, σίγουρα έχω υπέρταση». Η αρτηριακή πίεση και η υπέρταση βρίσκουν συχνά, με τον ένα ή άλλο τρόπο, τον δρόμο στις καθημερινές συζητήσεις μας, αλλά πόσο αληθεύουν οι ισχυρισμοί αυτοί;
Πόσο ευθύνεται, λ.χ., στ’ αλήθεια η υπέρταση για ζαλάδες, ρινορραγίες και άλλα δεινά; Μήπως η ζαλάδα ή η μύτη που «ανοίγει» είναι η αιτία της και όχι το αποτέλεσμά της; Και πόσο αληθεύει πως πάσχει από υπέρταση όποιος δει έστω και μία φορά την πίεσή του αυξημένη;
Για να απαντηθούν όλ’ αυτά, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τι είναι η υπέρταση. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Αθανάσιος Μανώλης, διευθυντής της Β’ Καρδιολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Metropolitan και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης (ESH) από το 2003, ως υπέρταση χαρακτηρίζεται η κατάσταση κατά την οποία η πίεση μέσα στα αγγεία είναι αυξημένη πάνω από τα φυσιολογικά όρια.
Η αύξηση αυτή έχει ως επακόλουθο να αναγκάζεται η καρδιά να ασκεί μεγαλύτερη δύναμη για να εξωθήσει το αίμα προς όλο το σώμα. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως προκαλεί συμπτώματα. Αντιθέτως, «η υπέρταση είναι ασυμπτωματική, δεν δίνει δηλαδή συμπτώματα όπως τα προαναφερθέντα, ούτε φαίνεται «δια γυμνού οφθαλμού»», τονίζει ο κ. Μανώλης. «Για να διαγνωσθεί, πρέπει να μετριέται η πίεση συστηματικά και σωστά».
Η σωστή μέτρηση
Η σωστή μέτρηση δεν είναι τόσο απλή όσο πιστεύει ο περισσότερος κόσμος. Υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες που πρέπει να τηρηθούν, επισημαίνει ο κ. Μανώλης, ο οποίος είναι επίσης μέλος της ομάδας συγγραφής των οδηγιών Υπέρτασης της ESH από το 2007. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως για να μετρήσετε την πίεσή σας πρέπει:
- Να παραμείνετε καθιστοί επί τουλάχιστον 5 λεπτά
- Να είστε χαλαροί, ήρεμοι και σε ευχάριστο περιβάλλον
- Να μην έχετε πιει καφέ την προηγούμενη μισή ώρα
- Να μην έχετε καπνίσει την προηγούμενη μισή ώρα
- Να ακουμπάτε το χέρι σας σε σταθερό σημείο.
Την πρώτη φορά που θα κάνετε τη μέτρηση, πρέπει να μετρήσετε την πίεση και στα δύο χέρια. Όταν μετράτε την πίεση στο σπίτι, πρέπει να κάνουμε 3 μετρήσεις. Η πρώτη μέτρηση δεν πρέπει να συνυπολογιστεί. Η σωστή πίεση θα είναι ο μέσος όρος της δεύτερης και της τρίτης μέτρησης.
«Ένα συχνό λάθος που κάνουν πολλά άτομα, είναι ότι μετρούν την πίεσή τους όταν εκνευριστούν ή έχουν πονοκέφαλο», λέει ο ειδικός. «Η συνέπεια είναι να μην ανταποκρίνεται η μέτρηση στην πραγματική τους κατάσταση, διότι σε αυτές τις καταστάσεις η αρτηριακή πίεση είναι πρόσκαιρα αυξημένη».
Γιατί είναι επικίνδυνη
Η υπέρταση είναι πολύ συνηθισμένη. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας το 25-30% του πληθυσμού πάσχει από αυτήν. Δυστυχώς, όταν η πίεση μέσα στα αγγεία είναι υψηλότερη από το φυσιολογικό, προκαλούνται βλάβες σε πολλά όργανα του σώματος και κυρίως:
- Στην καρδιά
- Στον εγκέφαλο
- Στους νεφρούς
- Στα αιμοφόρα αγγεία
Παγκοσμίως, τα καρδιαγγειακά επεισόδια κοστίζουν κάθε χρόνο πάνω από 20 εκατομμύρια ζωές. Από τους θανάτους αυτούς στην υπέρταση οφείλεται:
- Το 67% των καρδιακών επεισοδίων
- Το 77% των εγκεφαλικών επεισοδίων
- Το 74% της καρδιακής ανεπάρκειας
Οφείλεται επίσης η πλειονότητα των περιστατικών νεφρικής ανεπάρκειας, καθώς αποτελεί τη δεύτερη αιτία της. Επιπλέον, η υπέρταση:
- Αποτελεί τη συχνότερη αιτία ιατρικών επισκέψεων
- Αποτελεί σημαντικό παράγοντα επιδείνωσης της εγκεφαλικής λειτουργίας και της νόσου Alzheimer
- Λόγω των επιπλοκών της, καταναλώνει μεγάλο ποσοστό από τα κονδύλια που κατευθύνονται στο χώρο της υγείας
Η αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση της υπέρτασης γίνεται με τη ρύθμισή της η οποία μπορεί να είναι μόνο υγιεινοδιαιτητική ή/και φαρμακευτική. Δυστυχώς, όμως, υπολογίζεται ότι το 40% των υπερτασικών ασθενών είναι αδιάγνωστοι. Επιπλέον, απ’ όσους λαμβάνουν θεραπεία, μόνο το 40% έχει ρυθμίσει τη πίεσή του. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλο περιθώριο βελτίωσης βρίσκεται στο πεδίο της διάγνωσης και της σωστής θεραπείας της αρτηριακής πίεσης.
«Η χώρα μας βρίσκεται σε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα όσον αφορά στην υπέρταση», τονίζει ο κ. Μανώλης. «Για την ακρίβεια είναι η Νο2 χώρα στην Ευρώπη στην έρευνα της υπέρτασης και στα ίδια επίπεδα με τις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά τη ρύθμισή της. Δύο Έλληνες καθηγητές έχουν εκλεγεί πρόεδροι της Αμερικανικής Εταιρείας Υπέρτασης και ένας πρόεδρος της Ευρωπαϊκής. Το 2014 διοργανώθηκε στην Αθήνα το Παγκόσμιο Συνέδριο Υπέρτασης με 6.500 γιατρούς από 87 χώρες. Το 2022, εξάλλου, θα πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα το Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Υπέρτασης».
Ο κ. Μανώλης επισημαίνει ακόμα ότι υπάρχουν πολύ καλά ιατρεία για την υπέρταση σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία. Επιπλέον, υπάρχει και το ειδικό ιατρείο του Metropolitan Hospital που είναι το πρώτο σε ιδιωτικό νοσοκομείο στη χώρα μας που πιστοποιήθηκε ως Κέντρο Αριστείας για τη νόσο (Center of Excellence of the European Society of Hypertension). Αντίστοιχο ειδικό ιατρείο λειτουργεί στο Healthspot Γλυφάδας, στο οποίο ο καθηγητής είναι υπεύθυνος.
Φωτογραφία: iStock