Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια διαταραχή κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας υπερλειτουργεί, παράγοντας υπερβολικές ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών (Τ4 και Τ3).
Οι ορμόνες αυτές ρυθμίζουν τον μεταβολισμό, την καρδιακή λειτουργία, τη θερμοκρασία του σώματος και άλλες βασικές λειτουργίες. Η υπερβολική τους παραγωγή μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα και επιπλοκές.
Η κυρία Σταυρούλα Πάσχου, επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εξηγεί τι πρέπει να ξέρουμε.
Ποιες είναι οι αιτίες
Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να έχει ποικίλες αιτίες, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τις εξής:
- Νόσος Graves. Πρόκειται για την πιο συχνή αιτία υπερθυρεοειδισμού. Είναι αυτοάνοση διαταραχή κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα που διεγείρουν το θυρεοειδή να παράγει υπερβολικές ποσότητες ορμονών. Συχνά συνοδεύεται από εξόφθαλμο, δηλαδή διόγκωση των ματιών.
- Τοξική οζώδης βρογχοκήλη. Η πάθηση αυτή προκαλείται από οζίδια στον θυρεοειδή που λειτουργούν αυτόνομα, παράγοντας μεγάλες ποσότητες ορμονών. Είναι πιο συχνή σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα.
- Θυρεοειδίτιδα. Η φλεγμονή του θυρεοειδούς μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή αύξηση των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα. Μπορεί να προκληθεί από ιογενείς λοιμώξεις, αυτοάνοσες παθήσεις ή μετά τον τοκετό (μετά τον τοκετό θυρεοειδίτιδα). Επειδή δεν υπάρχει υπερλειτουργία του θυρεοειδούς, η κατάσταση είναι γνωστή ως θυρεοτοξίκωση.
- Υπερδοσολογία θυρεοειδικών φαρμάκων. Η λανθασμένη ή υπερβολική λήψη φαρμάκων για υποθυρεοειδισμό μπορεί να προκαλέσει εξωγενή (ή ιατρογενή) υπερθυρεοειδισμό. Επειδή και σε αυτή την περίπτωση δεν υπερλειτουργεί ο ίδιος ο θυρεοειδής, η κατάσταση είναι γνωστή ως θυρεοτοξίκωση.
- Όγκοι. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο υπερθυρεοειδισμός οφείλεται σε όγκους της υπόφυσης (στον εγκέφαλο) ή των ωοθηκών/όρχεων που μπορεί να να επηρεάσουν το θυρεοειδή αδένα.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Τα κύρια συμπτώματα που προκαλεί ο υπερθυρεοειδισμός είναι:
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους παρά την αυξημένη όρεξη
- Ταχυκαρδία, αίσθημα παλμών ή καρδιακές αρρυθμίες
- Νευρικότητα, άγχος ή ευερεθιστότητα
- Αυξημένη εφίδρωση και δυσανεξία στη ζέστη
- Τρέμουλο στα χέρια
- Κόπωση ή αδυναμία
- Αυξημένη κινητικότητα του εντέρου (διάρροιες)
- Διόγκωση του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη)
- Διόγκωση των ματιών (σε νόσο Graves)
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση του υπερθυρεοειδισμού βασίζεται:
- Στην κλινική εξέταση: Εκτίμηση του θυρεοειδούς και των συμπτωμάτων.
- Στις εργαστηριακές εξετάσεις: Μέτρηση των επιπέδων των ορμονών Τ3, Τ4 και TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη), καθώς και των αυτοαντισωμάτων. Στον υπερθυρεοειδισμό οι ορμόνες Τ3 και Τ4 είναι αυξημένες, ενώ η TSH είναι συνήθως μειωμένη.
- Στις απεικονιστικές εξετάσεις: Συνιστάται σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς για την εκτίμηση της λειτουργίας του αδένα ή υπερηχογράφημα.
Η θεραπεία
Ο υπερθυρεοειδισμός αντιμετωπίζεται με βάση την αιτία και την σοβαρότητά του. Οι βασικές θεραπευτικές επιλογές είναι οι εξής:
- Φαρμακευτική αγωγή: Συνίσταται σε αντιθυρεοειδικά φάρμακα που μειώνουν την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών (όπως μεθιμαζόλη, καρβιμαζόλη ή προπυλθειουρακίλη).
- Ραδιενεργό ιώδιο: Καταστρέφει μέρος του θυρεοειδούς αδένα, μειώνοντας την υπερλειτουργία του.
- Χειρουργική αφαίρεση: Ενδείκνυται σε περιπτώσεις που συνυπάρχουν ύποπτοι για κακοήθεια όζοι ή όταν οι άλλες θεραπείες δεν αποδίδουν.
- Βήτα-αναστολείς: Είναι φάρμακα που ανακουφίζουν από συμπτώματα, όπως η ταχυκαρδία και ο τρόμος (τρέμουλο), χωρίς να επηρεάζουν τα επίπεδα των ορμονών.
Οι πιθανές επιπλοκές
Ο μη θεραπευμένος υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει ποικίλες επιπλοκές, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται:
- Καρδιολογικά προβλήματα, όπως αρρυθμίες ή καρδιακή ανεπάρκεια.
- Οστεοπόρωση, λόγω αυξημένης απώλειας ασβεστίου από τα οστά.
- Θυρεοτοξική κρίση. Είναι μία σοβαρή και επικίνδυνη κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.
«Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια σοβαρή πάθηση, αλλά με έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά. Αν παρατηρήσετε συμπτώματα όπως ανεξήγητη απώλεια βάρους, ταχυκαρδία ή νευρικότητα, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε αμέσως έναν ενδοκρινολόγο», καταλήγει η κυρία Πάσχου.
Φωτογραφία: iStock