Η άπνοια στον ύπνο είναι μία σοβαρή διαταραχή, η οποία υπολογίζεται ότι προσβάλλει το 4-6% του πληθυσμού, περισσότερο τους άνδρες μετά την ηλικία των 40 ετών.
Το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας (ή αλλιώς σύνδρομο της άπνοιας στον ύπνο (ΣΑΥ) και υπνο-απνοϊκό σύνδρομο) περιγράφηκε και ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά ως κλινικό σύνδρομο το 1976 από τον Cristian Guilleminault, υπεύθυνο της Ιατρικής Ύπνου του Πανεπιστημίου Stanford.
Στην ουσία πρόκειται για επεισόδια ασφυξίας, κατά τα οποία συμβαίνουν σημαντικές παθοφυσιολογικές διαταραχές στην οξυγόνωση του αίματος και τον καρδιακό ρυθμό. Το επακόλουθο είναι να καταστρέφεται η φυσιολογική δομή του ύπνου και οι πάσχοντες να παρουσιάζουν ημερήσια κόπωση και υπνηλία. Η ένταση αυτών των συμπτωμάτων είναι ανάλογη με τη βαρύτητα του συνδρόμου.
Ο άνθρωπος που πάσχει από άπνοια ροχαλίζει έντονα, αλλά ξαφνικά σταματάει η αναπνοή του και ύστερα ξαναρχίζει. Αυτό επαναλαμβάνεται όλο το βράδυ. Η διάρκεια των επεισοδίων άπνοιας συνήθως είναι 10-15 δευτερόλεπτα, αλλά μπορεί να διαρκέσουν και περισσότερο. Ωστόσο, δεν έχουν άπνοια όλοι όσοι ροχαλίζουν, καθώς συμπεριλαμβάνονται και άλλοι παράγοντες στη διάγνωση.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η υπνική άπνοια μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται:
- Κληρονομικότητα
- Αύξηση του σωματικού βάρους
- Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ
- Υπερτροφία αμυγδαλών
- Ενδοκρινικές και μεταβολικές διαταραχές
- Διαταραχές του κινητικού νευρώνα
- Ορισμένες δυσμορφίες της γνάθου και της γλώσσας (λ.χ. μικρογναθία, μακρογλωσσία)
Οι πιθανές συνέπειες
Όπως εξηγεί ο κ. Νικόλαος Χαΐνης, διευθυντής Πνευμονολόγος στο Metropolitan Hospital, ειδικός στην Ιατρική Ύπνου, όσοι πάσχουν από άπνοια κάνουν ανήσυχο ύπνο και σηκώνονται πολλές φορές για ούρηση.
Επιπλέον, το πρωί ξυπνούν με την αίσθηση ότι δε έχουν χορτάσει ύπνο – και αυτό μπορεί να συνοδεύεται από ζάλη ή πονοκέφαλο. Έχουν επίσης:
- Ημερήσια κόπωση και υπνηλία
- Διαταραχές στη συγκέντρωση, τη μνήμη και τα συναισθήματα
- Γίνονται ευέξαπτοι
- Βιώνουν μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας τους
Οι πιο σοβαρές μακροπρόθεσμες συνέπειες που έχει η υπνική άπνοια συμπεριλαμβάνουν:
- Αρτηριακή υπέρταση
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Διαταραχές του καρδιαγγειακού συστήματος
- Ψυχολογικές και ενδοκρινολογικές διαταραχές
- Τροχαία ή εργατικά ατυχήματα
- Ακόμη και αιφνίδιο θάνατο
Τι πρέπει να κάνουν όσοι παρουσιάζουν άπνοια
O καλός ύπνος εξασφαλίζει ποιότητα ζωής και μακροζωία. Όσοι παρουσιάζουν 2-3 ή περισσότερα από τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν ή πάσχουν από χρόνια κόπωση, πρέπει να σκεφτούν την περίπτωση του συνδρόμου της υπνικής άπνοιας, τονίζει ο κ. Χαΐνης.
H διάγνωση γίνεται με τη μελέτη ύπνου. Κατ’ αυτήν, ο εξεταζόμενος κοιμάται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο νοσοκομείο, υπό την επίβλεψη εκπαιδευμένου τεχνολόγου.
Επάνω του τοποθετούνται ειδικά καλώδια, με σκοπό την καταγραφή ζωτικών λειτουργιών του εγκεφάλου, της καρδιάς και της οξυγόνωσης (ανάμεσα τους η οξυμετρία), οι κινήσεις των οφθαλμών και του θωρακικού τοιχώματος, της κοιλιάς και των ποδιών. Καταγράφεται επίσης η ροή του αέρα στη μύτη και το στόμα.
Το ιατρικό προσωπικό πραγματοποιεί επίσης στον εξεταζόμενο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, ηλεκτρομυογράφημα και ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Αναλόγως με τα αποτελέσματα των μετρήσεων αυτών, εξακριβώνεται εάν πάσχει ή ή όχι από το σύνδρομο υπνικής άπνοιας. Εάν πάσχει, θα κριθεί και η βαρύτητά του
«Πρέπει να σημειωθεί, πως δεν πρέπει να καθυστερούμε τη συγκεκριμένη εξέταση, καθώς η άπνοια μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη», τονίζει ο ειδικός.
Πώς κρίνεται η βαρύτητα του συνδρόμου
Η βαρύτητά της εξαρτάται από τον αριθμό των επεισοδίων άπνοιας–υπόπνοιας που συμβαίνουν ανά ώρα στη διάρκεια του ύπνου. Συγκεκριμένα:
- Έως 5 επεισόδια την ώρα: Μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν υπάρχει σύνδρομο άπνοιας, εφόσον δεν υπάρχουν κλινικά συμπτώματα
- Ήπιου βαθμού: Θεωρούνται τα 5–14 επεισόδια ανά ώρα
- Μετρίου βαθμού: Θεωρούνται τα 15–29 επεισόδια ανά ώρα
- Σοβαρού βαθμού: Σοβαρού βαθμού άπνοια έχει όποιος εκδηλώνει 30 ή περισσότερα επεισόδια ανά ώρα.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση
Το ευχάριστο είναι ότι το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας θεραπεύεται. Η θεραπεία μπορεί να είναι σε κάποιες (λίγες) περιπτώσεις χειρουργική. Εάν υπάρχει δυσμορφία στη γνάθο ή στη γλώσσα, μπορούν να τοποθετηθούν ειδικοί νάρθηκες (τα λεγόμενα μασελάκια0. Οι νάρθηκες αυτοί ωθούν την κάτω γνάθο και τη γλώσσα σε πιο πρόσθια θέση στη διάρκεια του ύπνου, ώστε ο αεραγωγός να παραμένει ανοικτός.
Η θεραπεία, όμως, γίνεται κυρίως με ένα ειδικό μηχάνημα συνεχούς θετικής πιέσεως, το C–PAP. Είναι μικρών διαστάσεων, αθόρυβο, με ρινική ή ρινο-στοματική μάσκα, που εφαρμόζεται στον ασθενή κατά το νυχτερινό ύπνο. Η συσκευή αυτή ωθεί τον αέρα με πίεση, για να διατηρήσει ανοιχτό τον αεραγωγό.
«Στο Πνευμονολογικό Τμήμα του Metropolitan Hospital, έμπειρη ομάδα πνευμονολόγων και παραϊατρικού προσωπικού με την υποστήριξη ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού αιχμής, διενεργούν όλο το φάσμα των εξετάσεων, για την ορθή διάγνωση και παρακολούθηση όλων των αναπνευστικών νοσημάτων», καταλήγει ο κ. Χαΐνης.
Φωτογραφία: iStock