Γι’ αυτό τον λόγο συνιστάται στα ζευγάρια που προσπαθούν να αποκτήσουν παιδί, να επισκέπτονται έναν γιατρό εάν δεν επιτευχθεί εγκυμοσύνη μέσα σε ένα χρόνο. Αν όμως η γυναίκα έχει ηλικία πάνω από 35 ετών, θα πρέπει να ζητήσουν ιατρική συμβουλή στους 6 μήνες.
Υπάρχουν, όμως, τυχόν ενδείξεις και συμπτώματα που θα μπορούσαν να προϊδεάσουν νωρίτερα τα ζευγάρια, πολύ πριν αρχίσουν τις προσπάθειες για απόκτηση παιδιών;
Αν και η υπογονιμότητα μπορεί να είναι ανεξήγητη ή να οφείλεται σε δεκάδες παθήσεις και διαταραχές, κάθε μία από τις οποίες έχει τα δικά της συμπτώματα, υπάρχουν μερικά που είναι κοινά σε πολλές από αυτές, απαντά ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life-ΙΑΣΩ.
Στις γυναίκες
Έτσι, τα ύποπτα συμπτώματα στις γυναίκες είναι:
* Ακατάστατη έμμηνος ρύση. Ο έμμηνος κύκλος της μέσης γυναίκας διαρκεί 28 ημέρες, αλλά φυσιολογικοί θεωρούνται και οι κύκλοι που είναι μία-δύο μέρες μεγαλύτεροι ή μικρότεροι, αρκεί να είναι σχεδόν σταθεροί κάθε μήνα.
Αν, όμως, οι κύκλοι παρουσιάζουν τέτοια διακύμανση ώστε η γυναίκα δεν μπορεί καν να υπολογίσει πότε θα έχει την επόμενη περίοδό της, τότε έχει ακατάστατη έμμηνο ρύση. Αυτή μπορεί να οφείλεται σε ορμονική διαταραχή, όπως το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, που μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα.
* Επώδυνη ή «βαριά» περίοδος. Οι περισσότερες γυναίκες έχουν κάποιους πόνους όταν αρχίζει η έμμηνος ρύση. Όταν όμως ο πόνος είναι τόσο έντονος ώστε επεμβαίνει στην καθημερινή ζωή ή/και συνοδεύεται από πολύ μεγάλη αιμορραγία, τότε μπορεί να είναι σύμπτωμα ενδομητρίωσης – μίας κατάστασης που αποτελεί κύρια αιτία υπογονιμότητας στις γυναίκες.
* Απουσία εμμήνου ρύσεως. Δεν είναι σπάνιο για τις γυναίκες να «χάνουν» πότε-πότε ένα μήνα από την έμμηνο ρύση τους, διότι συνηθισμένοι παράγοντες όπως το έντονο στρες ή η πολύ σκληρή γυμναστική μπορεί να προκαλέσουν την παροδική διακοπή της.
Αν όμως δεν είχατε έμμηνο ρύση για μήνες, δίχως να είστε έγκυος και δίχως άλλη προφανή αιτία, πρέπει να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.
* Συμπτώματα ορμονικών διαταραχών. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μεταξύ άλλων προβλήματα με το δέρμα (π.χ. επίμονη ακμή), μειωμένη ερωτική επιθυμία, αυξημένη τριχοφυΐα σε ασυνήθιστα μέρη του σώματος (π.χ. πρόσωπο, στήθος, πλάτη), λέπτυνση των μαλλιών, αυξημένο σωματικό βάρος.
* Πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή. Μερικές γυναίκες αισθάνονται όλη τους τη ζωή έντονους πόνους στη διάρκεια του σεξ και πείθουν τον εαυτό τους ότι είναι φυσιολογικοί. Ωστόσο μπορεί να σχετίζονται με ορμονικές διαταραχές, με ενδομητρίωση ή με άλλα υποκείμενα προβλήματα υγείας, τα οποία μπορεί επίσης να συμβάλλουν στην υπογονιμότητα.
Στους άνδρες
Αντίστοιχα, τα ύποπτα συμπτώματα της υπογονιμότητας στους άνδρες είναι:
* Αλλαγές στην ερωτική επιθυμία. Η γονιμότητα του άνδρα επίσης σχετίζεται με την ορμονική υγεία του. Οι αλλαγές στην ερωτική επιθυμία η οποία άγεται από τις ορμόνες, μπορεί να υποδηλώνουν προβλήματα γονιμότητας.
* Πόνος ή διόγκωση των όρχεων. Υπάρχουν διάφορες παθήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε πόνο ή διόγκωση των όρχεων, πολλές από τις οποίες συμβάλλουν στην υπογονιμότητα.
* Δυσκολίες στη διατήρηση της στύσης. Η ικανότητα του άνδρα να διατηρεί τη στύση του σχετίζεται με την ορμονική ισορροπία στον οργανισμό του και η απώλειά της μπορεί να οφείλεται σε μειωμένες ορμόνες. Σε τέτοια περίπτωση, μπορεί να συνυπάρξουν δυσκολίες στην σύλληψη.
* Προβλήματα εκσπερμάτισης. Παρομοίως, η αδυναμία του άνδρα να εκσπερματίσει μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι πρέπει να απευθυνθεί σε έναν γιατρό.
* Μικροί, σκληροί όρχεις. Οι όρχεις παράγουν τα σπερματοζωάρια, επομένως η υγεία τους αποτελεί θεμέλιο λίθο της ανδρικής γονιμότητας. Οι μικροί ή σκληροί όρχεις μπορεί να οφείλονται σε διάφορες παθήσεις τις οποίες πρέπει να διερευνήσει ένας γιατρός.
Τι να κάνετε
Το 15-20% των ζευγαριών που προσπαθούν να κάνουν οικογένεια αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας. Στο 40% των περιπτώσεων η αιτία εντοπίζεται στη γυναίκα, στο 30-40% στον άνδρα και στις υπόλοιπες εντοπίζεται κάποιο πρόβλημα και στους δύο.
Όσοι λοιπόν ανήκουν σε αυτά τα ποσοστά, πρέπει να θυμούνται ότι αφενός δεν είναι οι μόνοι, αφετέρου ότι η επιστήμη έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου για να τους βοηθήσει.
Επομένως, αν παρουσιάζετε ύποπτα συμπτώματα, απευθυνθείτε δίχως καθυστέρηση σε ένα γιατρό διότι ακόμα κι αν διαγνωσθείτε με υπογονιμότητα, είναι πολύ πιθανό να κατορθώσετε αργά ή γρήγορα να αποκτήσετε παιδί.